De opmars van vegan producten

Onze vers experts Melanie & Corina delen elke maand hun visie over een actueel onderwerp binnen de versketen, welke wordt gepubliceerd in Foodmagazine. Zij beantwoorden telkens vijf vragen.
Deze maand gaat het over de opmars van vegan producten.
Welk versnieuws is je opgevallen deze maand?
Vanaf week 47 heeft Albert Heijn nieuwe schapkaartjes ontwikkeld die vegan producten in de winkels herkenbaarder maken. De schapkaartjes die bij ruim 600 vegan producten hangen moeten in één oogopslag duidelijk maken welke artikelen vrij zijn van dierlijke ingrediënten. Bovendien hebben alle AH supermarkten een apart schap met biologische vegan producten, is er een vegan-filter op AH.nl toegevoegd en is het assortiment verder uitgebreid met ruim 154 nieuwe vegan producten.
Waarom is dit nieuws zo belangrijk?
Het is duidelijk dat Albert Heijn hiermee inspeelt op de toenemende vraag van klanten. Nu het steeds duidelijker wordt dat eten van dierlijke producten een onhoudbare manier is om de steeds maar groeiende wereldbevolking te voeden en de bijbehorende negatieve bijdrage aan de klimaatverandering, overwegen steeds meer mensen om de consumptie van vlees, zuivel en eieren te minderen of er helemaal mee te stoppen. Daarnaast spelen gezondheid, ethische overwegingen, economische motieven, en religieuze overtuigingen ook een rol bij de deze keuze.
Deze toenemende vraag blijkt ook uit de Vegamonitor 2019. Respondenten denken vaker dan in voorgaande jaren dat minder vlees eten de norm zal worden in Nederland (62% vs. 52% gemiddeld in voorgaande metingen) en vaker dat in de aankomende vijf jaar vlees eten meer uitzondering dan regel wordt (21% vs. 17%). Logischerwijs denkt men in 2019 dan ook vaker dat het aantal vegetariërs in Nederland zal verdubbelen in de aankomende 5 jaar (38% vs. 29%).
Ook antropologen zoals Roanne van Voorst (auteur van het boek “Ooit aten we dieren”) betoogt dat veganisme over een paar jaar de norm wordt in Nederland. “We zitten middenin die transitie. Veganisme is de grootste sociale beweging ter wereld en groeit heel snel, vooral onder jongeren”.
Het is duidelijk dat de beweging is onherkenbaar is veranderd. Van de schappen van natuurwinkels naar de felgekleurde foodtrucks van de hippe voorhoede en vanuit de geïmproviseerde krantjes van dierenactivisten naar Instagram. Was tien jaar geleden Volkert van der G. de enige bekende veganist, nu dragen sterren als Beyoncé, Miley Cyrus, Ariana Grande en Paul McCartney hun veganisme actief uit op sociale media en in interviews. Met in hun kielzog een leger fitgirls die op sociale media hetzelfde propageren. Kijk op Instagram en je vindt duizenden mensen die elkaar stimuleren met prachtige plaatjes van avocado’s, knalrode tomaatjes, gele paprika’s en nog meer avocado’s. Ook de horeca speelt hierop in: in Amsterdam zijn er nu zo’n 35 restaurants die uitsluitend vegan gerechten serveren.
Albert Heijn vertaalt middels de meest recente activiteiten dus deze beginnende norm naar de winkelvloer en online.
Hoe kijk jij hiernaar als expert in vers?
Uit onderzoek van de universiteit van Oxford blijkt dat een veganistisch dieet waarschijnlijk de enige manier is om de impact op de planeet aarde te verkleinen, niet alleen wat betreft broeikasgassen, maar ook wat betreft verzuring, landgebruik en watergebruik. Het effect is veel groter dan minder vliegen of een elektrische auto kopen.
Onze landbouw is de afgelopen zestig jaar ingericht om zo goed, veel en goedkoop mogelijk dierlijke producten te maken. Dat heeft er in Nederland toe geleid dat we nu 70 procent dierlijke en 30 procent plantaardige eiwitten produceren. De verhouding dierlijk/plantaardig is daarom nu niet in balans.
Maar met een volledig veganistische wereldbevolking zouden we nog veel meer landbouwgrond nodig hebben en teveel biomassa weggooien. Een bescheiden hoeveelheid vlees past in een duurzaam eetpatroon. Vee kan een nuttige rol vervullen in de voedselproductie door de dieren te voeden met biomassa die mensen niet kunnen eten, zoals reststromen en gras van bodems die niet geschikt zijn voor akkerbouw. Van oudsher is dat ook de rol die landbouwhuisdieren hebben: het omzetten van reststromen en voor mensen niet eetbare biomassa naar hoogwaardige eiwitbronnen als zuivel, eieren en vlees.
Een verhouding van 50% dierlijke productie en 50% plantaardig zou de natuurlijke bronnen niet uitputten. Het gaat daarom simpelweg om keuze voor vegans én meatlovers. Waarbij het van belang is dat de dierlijke producten een eerlijke prijs hebben en dus geld opleveren voor alle schakels in de keten. Voor consumenten geldt dat deze producten zo als speciaal worden gezien en niet als commodity.
Wat betekent dit voor spelers in versketens?
Naast de meer traditionele spelers in de versmarkt zien ook DKW leveranciers veganisme als een van de snelst groeiende voedingstrends (bv Nestlé). Met als gevolg dat deze leveranciers met een grote marketing-en innovatiekracht categorieën als vleesvervangers ontwikkelen. Dit vraagt van de traditionele spelers een andere retailaanpak. Met meer actie vanuit category management en marketing. Innovatie staat hierbij centraal. Niet alleen met nieuwe concepten, maar ook met nieuwe technologieën. Zo werkt bv WUR (Wageningen University & Reseach) aan de ontwikkeling van verschillende technologieën om de kwaliteit van vleesalternatieven te optimaliseren.
Over 20 jaar ziet de voedselconsumptie er absoluut anders uit en het is daarom noodzakelijk nú te starten met een professionele aanpak.
Waar kan ik meer informatie vinden?
- https://www.natuurenmilieu.nl/wp-content/uploads/2019/11/Natuur-Milieu-Vegamonitor-2019-RAPP_e1.pdf
- https://library.wur.nl/WebQuery/wurpubs/fulltext/499852
- https://www.voedingscentrum.nl/Assets/Uploads/voedingscentrum/Documents/Ontwerp_Vegetarisch%20en%20veganistisch%20eten_defLR_2018.pdf